• من یک ایرانی ام اما فارس نیستم. من بلوچم، ترکم، عربم، کردم و ترکمن. چرا نمی گذارید به زبان مادری ام درس بخوانم؟ مادر من با مادران شما چه تفاوتی دارد که زبانش را از نظام درسی کشور حذف کردید؟ ...
من یک ایرانی ام اما فارس نیستم. من بلوچم، ترکم، عربم، کردم و ترکمن. چرا نمی گذارید به زبان مادری ام درس بخوانم؟ مادر من با مادران شما چه تفاوتی دارد که زبانش را از نظام درسی کشور حذف کردید؟
مادر من هم مثل مادران شما ممکن است زبان دیگری را نداند یا اگر بداند دوست دارد با زبان خودش – که زبان نیاکان اوست – با فرزندانش صحبت کند، چرا او را و مرا از این حق طبیعی و انسانی محروم می کنید؟ شاید شماری از شما بگویند که کسی مانع صحبت شما در خانه نشده است اما بدانید که صدها پدر و مادر به علت تحقیر غیرفارس ها و فشارهای معلمان مدارس کشور بر آنان، می کوشند با کودک خود به زبان رسمی - و نه به زبان مادری - صحبت کنند.
برادر و خواهر فارسی که مرا از حق آموزش به زبان مادری ام محروم کرده ای، شما و مادر شما چه امتیاز خاصی دارید که مرا از این حق انسانی محروم کرده اید؟
هشت دهه و اندی است که ما – غیرفارس ها – از جیب خود می خوریم و شما دایما بر محتوای جیب خود می افزایید. یعنی زبان فارسی به کمک فرهنگستان ها و دانشگاه ها و رسانه های دیداری و شنیداری و کتاب های درسی و غیر درسی و پول نفت عرب خوزستانی فربه می شود و می بالد و گردن می افرازد و زبان من ترک، من کرد، من عرب، من بلوچ و من ترکمن به امان خدا رها شده، یا در واقع به مرگ تدریجی محکوم شده است. زبان های ما به بیماری می ماند که به هیچ پزشک و پرستاری اجازه داده نمی شود برای درمانش به او نزدیک شود. کسانی هم که فریاد بر می آورند که "آی آدم ها" اینجا، در ایران ما، زبان های زنده ای به احتضار افتاده اند، نه تنها فریاد رسی نمی یابند بلکه زندانی می شوند، نه یک سال و دو سال، بل چندین و چند سال.
دوستان و هموطنان عزیز فارس! ما زبان شما را – چه بخواهیم و چه نخواهیم – از کودکی می آموزیم اما شما نه تنها زبان من غیرفارس را نمی آموزید بلکه بخشی از شما، از ما به علت ترک بودن و عرب بودن و کرد و بلوچ و ترکمن بودن نفرت دارید و ما را تحقیر می کنید و زبان ما را به پشیزی نمی گیرید.
می گویید زبان فارسی شیرین است، شکر است و هزار وصف دیگر در باره آن به کار می گیرید، گیرم که چنین باشد زبان مادری من نیز برای من عسل است، شیرین و شکر است، چرا دستگاه های رسمی و غیررسمی شما کمر به قتل زبان مادری ام گرفته اند؟ چرا به قاتل زبان های ما اعتراض نمی کنید؟ دریغ از یک بیانیه یا یک مقاله یا یک اشاره از سازمان های فرهنگی و سیاسی سراسری شما.
هموطن فارس من! آیا می دانی که در عرف بین المللی به این امر می گویند: پاکسازی قومی؟ آیا می دانی که شما با سکوت خود و باعدم اعتراض به نظام تک زبانه مسلط بر ایران چند ملیتی با این جنایت، همنوایی نشان می دهی؟
هموطن فارس من! وقتی از راسته کتاب فروشان میدان انقلاب و دانشگاه تهران گذر می کنی آیا هیچ گاه فکر کرده ای چرا هموطنان ترک شما - که حدود سی درصد جمعیت کشور و شصت در صد جمعیت تهران را تشکیل می دهند – از میان صدها کتابفروشی فارسی، فقط باید یک یا دو کتابفروشی ترکی داشته باشند؟ آیا اساسا می دانی که هموطنان عرب شما – که همزبانان شان رسانه های بین المللی قدری همچون الجزیره و الحیات و الشرق الاوسط دارند – حتا یک نشریه عربی در استان خوزستان ندارند؟ و آیا می دانی که بلوچ ها که در آن سوی مرز، ده ها رادیو و تلویزیون و نشریه بلوچی دارند، اما در استان سیستان و بلوچستان حتا یک نشریه به زبان مادری شان ندارند؟ این امر در باره کردها، که همزبانان شان در آن سوی مرز از حاکمیت فدرال برخوردارند، و درباره ترکمن ها که همسایگان همزبان شان دارای کشور مستقل هستند، نیزکمابیش صدق می کند.
به راستی اگر رسانه های بیرون از مرزها نبودند، همین نیمه جانی که زبان های خلق های غیرفارس دارند نیز از میان می رفت و خواسته خاک پرستان تک زبان خواه به تحقق می پیوست؛ اما این کار شدنی نیست و تا زمانی که یک مادر ترک، یک مادر عرب، یک مادر کرد، یک مادر ترکمن و یک مادر بلوچ زنده است، زبان های ما زنده خواهد ماند. لذا هموطن فارس من بدان که زبان من تا ابد فلج و بی حرکت نخواهد ماند و دیدی که طی این سه چهار سال زبان من دوباره سبز شد و بدان که این زبان خواهد شکفت. البته اگر شما جلوی نژادپرستان و تحقیرکنندگان فرهنگ ایرانیان دگر زبان بایستی و خواهان تدریس زبان های آنان در سطح ابتدایی و بالاتر باشی، زبان من در کنار زبان تو علیه ظلم و بی داد زبانه خواهد کشید.
امروز ۲۱ فوریه روز گرامی داشت زبان مادری است که از سوی سازمان علمی فرهنگی یونسکو اعلام شده. حکومت ایران به رغم عضویت در سازمان یونسکو و قبول مصوبه های آن، نه تنها گامی برای گرامی داشت این روز بین المللی برنمی دارد بلکه با کسانی که این روز را گرامی می دارند برخورد می کند و آنان را به زندان های بلند مدت محکوم می کند.
بیایید همگی این روز فرهنگی را جشن بگیریم و همگی یکدل و یک زبان، خواهان رهایی همه زندانیانی باشم که به خاطر اعتلای زبان مادری و فرهنگ سرکوب شده شان در زندان های کشور به سر می برند. در درون ایران، اگر در خارج از خانه ما را می گیرند و زندانی می کنند می توانیم این کار را در خانه ها و دور از جشم گزمه ها انجام دهیم. فراموش نکنیم این روز، روز مهمی است.
آذربایجانیم
ساربانا بار بگشا ز اشتران
شهر تبریز است و کوی دلبران
بیزیم عزیز شهیدلریمیز ( خردادین بیری )
بیر نچه تورکی آدلار
تورکی آدلار
آرش |
| * | مرد مقاوم- مرد درخشان | ARASH | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آسانا | * |
| دختر زیبا | ASANA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آسلان |
| * | شیر اسد | ASLAN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آی تک | * |
| مهسا | AY TAK | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آیدا | * |
| گیاهی که کنار آب می روید | AYDA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آیدین |
| * | روشن-آشکار | AYDIN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آیسان | * |
| مهسا- مانند ماه | AYSAN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آیسو | * |
| آب زلال وبراق مثل ماه | AYSO | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آیسودا | * |
| ماه در آب | AYSUDA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آی سونا | * |
| قوی زیبا چون ماه | AYSONA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آی سوی | * |
| از نژادماه | AYSOY | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آیلار | * |
| زیبا وپاک- جمع ماه | AYLAR | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آیلین | * |
| هاله | AYLIN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آیلا | * |
| هاله | AYLA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آیناز | * |
| مهناز | AYNAZ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ایواز |
| * | نام پسر خوانده کوراوغلو | AYVAZ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ایلمان |
| * | سمبل ایل | ELMAN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ایلناز | * |
| نازنین ایل | ELNAZ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اتابک |
| * | مثل پدر بزرگ | ATABAK | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اردالان |
| * | کسی که سریع ضربه میزند | ARDALAN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ارسلان |
| * | شیر دلاور | ARSALAN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
افشین (آغشین) |
| * | سفید روی | AFSHIN | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بابک |
| * | نام یکی از قهرمانهای بزرگ آذربایجان | BABAK | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بهادر (باهادیر) |
| * | کسی که شجاعت زیاد دارد | BAHADOR | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بایرام |
| * | عید | BAYRAM | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پینا ر | * |
| چشمه | PINAR | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ساری گول | * |
| گل زرد | SARGUL | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ساناز | * |
| کم نظیر | SANAZ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سولماز | * |
| گلی که هرگز پژمرده نمیشود | SOLMAZ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شیما | * |
| از نامهای قدیمی ترکی | SHIMA | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گوکوش (قوقئش) | * |
| نوعی پرنده- قوی زیبا | GUGUSH | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گول ناز (گلناز) | * |
| گل نازنین | GUL NAZ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نازلی | * |
| نازنین- نازنده | NAZLI | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ناز گول | * |
| گلناز | NAZGUL | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نرگیز | * |
| نرگس | NARGIZ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اولدوز | * |
| ستاره | ULDUZ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ایپک | * |
| ابریشم | IPAK |
قیز آدلاری آتوسا:اوددان یارانمیش
آرزی:دیلک،ایستک آسانا:گوزل قیز آشقین:آشیب-داشمیش،لبریز آلتونای:قیزیل آی آی تک:آی کیمی پارلاق و گوزل،مهسا آیتن:آی کیمی،آیلار برابر آیدا:سو قیزاغینداگویه رن بیتگی آیدار:باشین تپه سینده و آلینا توکولن ساچ،کاکل آیسال: آی کیمی پارلاق تانینمیش ،آی سانیلان ،آی کیمی گوزل آیسل:آی کیمی،آیا بنزر،آی کیمی پارلاق آیسو:آیدین سو،آی کیمی پارلاق سو آیسودا:سودا اولان آی آیشن:آی کیمی پارلاق،سئویملی قیز آیشین:آیا بنزر آیلین:آیین دووره سینده اولان ایشیق،هاله آیمان:گوزللیک،ایشیقلیق و تمیزلیکده آی کیمی اولان ائلچین:ائل یاراشیغی ائله یارارلی اولان ائلناز:ائلین نازلی قیزی اسمر:قاراشین پینار:بولاق تامای:بوتون آی توران:قدیم و تانینمیش آدلاردان،بوتون تورک تورپاق لارینا بو آدی دئییلر تومروس:ساکالارین بویوک ائلی اولان ماساژئت لرین ملکه سی ،او بیر ساواشدا هخامنش شاهی،کوروشون باشینی کسیب و اونون قو شونونو قیریب قورتاریب دالغا:دنیز لپه سی دالغین:درین فیکیره گئدن دورنا:بیر گوزل قوش آدی ساناز:تای سیز،سانی آز اولان سارای:بوتون آی سانای:آی شوهر تلی سحر:گون چیخان زامانی سئوا:سئوگی،ایستک سئویل:سئوگی یه دَیَن ،سئومه لی سئوین:سئوینمک،شن اولماق سولماز:همیشه یاشایا گونای:گونش گورونن یئر گونتای:گونش کیمی،گونه برابر گونش:یئره ایستی و ایشیق وئرن کوره لاچین:جسارت رمزی اولان شیکاری قوش آدی نازلی:عشوه لی ناز ائدن اولدوز:گونش و آیدان باشقا گویده گورونن شئی لرین هر بیری یالچین:اوجا صخره،قایا ایپک:یوموشاق و پارلاق تئل،اینجه
اوغلان آدلاری
آتابای(اتابک):بویوک آتا، بویوک و وارلی آدام آتالاری:آدلیم،تانینمیش آتامان:فرمان وئرن،باشچی،آتاساییلان آتیلا:آدلی سانلی،ساواشچی،فاتح،هون تورکلرینین اورتا آسیادان اوروپا یادک اولان امپراطورلوغون بویوک خاقانی آراز:اوغور،خوشبختلیک،آذربایجانین ان آدلیم چایی آرال:بیر-بیرین یاخین آدالار، داغلار آراسیندا اولان گول یا دنیز،غربی تورکستاندا بیر دریاچه نین آدیدیر آرتان:آرتیق پاک اولان آرمان:چوخ پاک،ناموسلو،دوزگون آسلان:اورمانلارین پادشاهی کیمی تانیان،باشچی لیغا یاراشیقلی و باجاریقلی اولان آغشین:آغ بنیز،اوزوآغ آلپر:قهرمان ایگیت،قواق ایگیت آلتای:یوکسک اورمان ،اورتا آسیادا سیری ایله موغولستان آراسینداکی سیرا داغلارین آدی آلقان:قانی لاپ قیرمیزی اولان آلقین:قورخماز، جسارتلی،درنک،توپلانتی،انجمن آنار:آنلابان،خاطیرلایان آیاز:سحرین سرین یئلی، سازاقلی و قورو هاوا آیدین:فیکری آچیق، ضیالی، ایشیق،آچیق ائلدار:ائل صاحبی،ائل قایغی سینی چکن ائل سئور ائلشن:ائلین شادلیغی ، ائلین شنلیگینه ائلمان:ائل سمبولو و نماینده سی ائلیار:ائله یاردیم ائدن، ائل آرخاسیندا دوران ارکین:باغلی اولمایان،آزاد ارگین:تجروبه لی و کامیل آدام بابک:آذاربایجانین ان بویوک قهرمانلاریندان بیری،(بابابی)کی سونر الار بابک شکلینه دوشوب باریش:باریشیق،صولح بورلا:اوجابویولو،ده ده قور دناغیللاریندا بایندیر خانین قیزی تایماز:ییخیلمایان ،دایانان تئلمان:دیلچی، ادبیات چی توغان:اووقوشلاریندان بیرینین ادی، قارتال جشقون:جوشان،توفانلی دومرول:یاشاییش وئرن،حیات وئرن،ده ده قورقودناغیللارینین اساس قهرامانلاریندان اولان دو خا قوجا اوغلو دومان:چن،سیس، بوغونوق هاوا دورومو سلجوق:سئل کیمی آخان، بویوک سلجوق دوولتی نین قورو جوسو سهند:آذاربایجانین بویوک داغلاریندان بیری اوختای:اوخ کیمی،سرعت له ایش آپاران اوغوز:تورک ائللریندن،ساغلام و گوجلو آدام اونار:عزیز لیک، سایغی اونور:(onur)گوجلو،شرف،ناموس اوغور:خوشبت لیک،گوروش،آلین یازیسی اومود:آرزی،دیلک،ایستک وورغون:وورولموش،سئودالی هارای:سس،های،چیغیرتی
ترکی آدلار (1) | |||
A | Büşünçek | Kızılalmıla* | Tanguk* |
(A) حرفی |
AÇANGÜL: Açılan gül çiçeği |
ترکی آدلار (2) | |
|